Cursusaanbod
Themacursussen systeemdenken
Hieronder staan een aantal cursussen die ik in instellingen aan groepen medewerkers geef. Je kunt je echter ook individueel aanmelden, maar deze cursussen starten pas bij voldoende inschrijvingen.
Om de leesbaarheid van deze site te vergroten is de beschrijving van de cursussen expres beknopt gehouden. Voor meer informatie kun je contact opnemen via het contactformulier.
Een gehele leergang systeemtheoretisch werken
Een introductie van de systeemtheorie voor de jeugdhulpverlener.
Deze cursus bestaat uit 10 dagdelen, waarin de methode van het systeemtheoretisch werken zowel qua kennis, als bijhorende vaardigheden centraal staan. Alle aspecten die een systemisch georiënteerde hulpverlener in zijn werk behoort te beheersen, worden uitgebreid besproken en getraind.
Buiten bovenstaande algemene cursus van 10 dagdelen, kunnen hiervan ook losse onderdelen worden gevolgd. Onderstaande cursussen beslaan (in overleg) dus steeds minstens één dagdeel;
De cursus per dagdeel
De start van het hulpverleningsproces
Een van de belangrijkste onderdelen van het hulpverleningsproces is de start. Het is het moment waarop de beïnvloeding door de hulpverlening het grootst kan zijn. Maar waar moet je op letten? Welke positie neem je in? Hoe speel je de ‘battle of initiative’? Waar dien je je bewust van te zijn in de ‘battle of structure’ die zo bepalend kunnen zijn voor de rest van het hulpverleningsproces. En wat zijn daarin de valkuilen?
Het maken van triadische systeemtekeningen door de hulpverlener
Een van de krachtigste instrumenten uit de systeemtheorie is de triadische tekening. Het geeft in een oogopslag aan waar mensen in de knel zitten en welke relationele krachten allemaal op ze in spelen.
Bij een goede systeemanalyse is het maken van een triadische tekening een eerste vereiste. Een genogram kan al zeer verdienstelijk zijn in het hulpverleningsproces, maar de triadische tekening gaat een stap verder. Het geeft diepte aan de professionele dialoog en het toont meestal snel aan waar de systeemdwang in het gezin uitgeoefend wordt. Het is daardoor een onmisbare competentie voor de systeemgerichte hulpverlening.
Het circulair interview
Deze techniek onderzoekt de gezinsstructuur door met het gezin een vraaggesprek te voeren over het gezin zelf. Vragen die gesteld worden gaan daarbij steeds over relaties die in het gezin spelen, maar worden niet aan de hoofdrolspelers zelf gevraagd. Vragen als ‘Wat doet jouw vader als je moeder en je zus weer ruzie maken?’ spelen daarin een hoofdrol. Het circulaire interview kan in korte tijd weergeven hoe de interne verhoudingen liggen, hoe er wordt gecommuniceerd en welke gezinsmythes er zoal spelen. Voor gezinnen zijn circulaire interviews vaak een verhelderende eye-opener.
Het voeren van een dialoog; o.a. meervoudige partijdigheid
Vraaggericht werken is uitgaan van de dialoog. Maar wat betekent dat eigenlijk? Een van de lastigste opgaven die een hulpverlener in de dialoog tegen kan komen is om in een conflictueuze omgeving niet bij een partij te worden ingedeeld. Deze meervoudige partijdigheid is een van de pilaren van het kunnen werken met gezinnen. Het betrachten van meervoudige partijdigheid is een vaardigheid die over het algemeen wordt onderschat. In de cursus trainen we op deze bijzondere manier van bejegening.
Het maken van een systeemanalyse
Voordat de hulp van start kan gaan, moet een hulpverlener een idee hebben over het krachtenveld waarin hij zich begeeft. Interventies hebben ook pas zin als er een gedegen onderzoek naar de verwachte impact wordt gedaan. In een systeemanalyse worden de symptomen die in het systeem spelen met elkaar in verband gebracht en wordt er een analyse gemaakt waarin ‘alles met alles te maken heeft’. Uitgangspunt van die analyse is het systeemtheoretisch model, waarmee de hulpverlener een raamwerk krijgt om zijn systeemanalyse vorm te geven.
Het opstellen van hypothesen en doelen
Interventies zijn handelingen die het gezinsevenwicht beïnvloeden. Een systeemanalyse legt dat evenwicht bloot. Tussen systeemanalyse en het plaatsen van een interventie horen echter nog twee haltes; het maken van hypothesen en het opstellen van doelen. In een hypothese geeft de hulpverlener zijn veronderstellingen weer over wat er aan de hand is en wat er zou moeten gebeuren. Bij het opstellen van doelen is het van belang dat deze goed geformuleerd zijn, hiërarchisch zijn en zoveel mogelijk meetbaar. In deze cursus worden dergelijke aspecten verder uitgewerkt.
Het gebruik van metaforen.
In het hulpverleningsproces kan het gebruik van een metafoor voor de gezinsproblematiek een krachtig middel zijn om veranderingen door te voeren. In deze cursus onderzoeken we eerst de kracht van de metafoor, de mogelijkheden en de gevaren. Daarna oefenen we met casuïstiek en met vaardigheden om een metafoor in een gezinsgesprek naar voren te brengen.
Het belang van taal; heretiketteren, reframen en empowerment in de jeugdhulpverlening.
Twee belangrijke zaken die een hulpverlener in het hulpverleningsproces moet activeren is hoop en ontschuldiging. Uitgangspunt is dat de kracht weer terug in het systeem wordt gebracht om eigen problemen op te lossen. Uitgaan van het positieve, van wat er is in plaats van wat er niet is, is daarbij een uitgangspunt. Verder is het van belang ook in negatieve ervaringen het positieve naar voren te halen. Dat lijkt lastig, maar het is te leren.
Rituelen & huiswerkopdrachten
Het uitgangspunt van alle hulp is gedragsverandering. In de korte tijd die hulpverleners met een gezin hebben is opgeven van huiswerkopdrachten bijna een must. Gedrag slijt immers maar langzaam in en het is vaak een hobbelige weg. Juist door het geven van goede huiswerkopdrachten wordt er niet alleen tijdens gezinscontacten hulp verleend, maar ook tussen die contacten. Hoe beter de opdracht, hoe beter de hulp en de vooruitgang.
|
|
